Middelen

Met deze tool

heb je in een keer toegang tot een grote hoeveelheid bronnen, die je kunt gebruiken binnen je lessen of kunt meegeven (en meenemen) als studiemateriaal. Het is een bundeling van de bronnen die uiteindelijk hebben geleid tot deze toolbox. Laat je inspireren!

Voorbeeldfilms / documentaires

Soms wil je studenten inzicht geven door ze mee te nemen in een specifiek voorbeeld. Of iets dat exemplarisch is voor een bepaalde situatie of een systeem. Daarom hebben we een overzicht gemaakt van voorbeeldfilms en documentaires, die vrijelijk beschikbaar zijn via het IDFA (als je een docentaccount aanmaakt).

Ben je onzeker over hoe je de film gebruikt binnen je les? Dan kun je bij het lectoraat Change Management van de Haagse Hogeschool terecht. Hier vind je een cursus die meer informatie biedt over hoe je films gebruikt om kritisch denken te stimuleren. Belangrijk hierbij is om altijd duidelijk te maken dat een film, en zeker ook een documentaire, altijd een bepaalde boodschap uitdraagt en daarmee dus niet waardeneutraal is. Genoeg ruimte voor discussie dus!

1. We Feed the World (Wagenhofer, 2005), een kritische documentaire over het voedselsysteem en verspilling. Duitstalig. Engelstalige ondertiteling is beschikbaar op Youtube.
2. Food Inc (Kenner, 2008). Kritische documentaire die gaat over het fokken van kippen en hoe de vleesindustrie dit in stand houdt.
3. Black Gold (Francis & Francis, 2006). Kritische documentaire over de gevolgen van de marktwerking in de koffiesector en de weerstand die Fairtrade initiatieven hiertegen proberen te bieden. Beschikbaar op IDFA.
4. Blood in the mobile (Poulsen, 2010). Reis naar een Congo-mijn, waar zeldzame mineralen worden gedolven voor telefoons. Beschikbaar op ÍDFA.
5. Bitter Seeds (Peled, 2011). Documentaire over de gevolgen van globalisering. Beschikbaar op IDFA.

Hoe verhoudt de economie zich tot andere systemen?

1. Filosofisch Kwintet: Economie en Identiteit. Beschikbaar op de website van de VPRO.
2. Filosofisch Kwintet: De onafhankelijkheid van de Financiële sector. Beschikbaar op de website van de VPRO.
3. Filosofisch Kwintet: Democratie en markt. Beschikbaar op de website van de VPRO.
4. Oeconomia (Losmann, 2020).

Helder vertelde en strak vormgegeven inkijk in de machinekamer van ons kapitalistische systeem. Regisseur Carmen Losmann wil begrijpen hoe het komt dat de afgelopen decennia, parallel met de economische groei, de schulden zijn toegenomen en het verschil tussen arm en rijk is gegroeid. Haar pogingen om toegang te krijgen tot de financiële sector zijn onderdeel van de film.

Over Oeconomia, op de website van IDFA

Wereldbeeld van economie en economische systemen en alternatieve perspectieven daarop

1. Brainwash Talks: Jaron Harambam: wat is waarheid? (Human, 2018), dat gaat over het werk van Bruno Latour in relatie tot verschillende perspectieven.
2. White Cube door Renzo Martens. Vanuit een kunstenaar een poging om aan het economische systeem te ontkomen en op een creatieve manier te zoeken naar “leverage points” om via de kunst een verdienmodel te geven aan Afrikaanse stammen waar Nederlandse bedrijven een negatieve impact hebben veroorzaakt in het verleden. Beschikbaar via 2Doc
3. Don’t look up (McKay, 2021), een veelbesproken film die gaat over hoe allerlei systemen ervoor zorgen dat twee astrologen niet serieus genomen worden in hun claim dat een meteoriet de aarde gaat vernietigen.

Voorbeelden van relevante case studies en rollenspel

• SDG cases Rotterdam School of Management (Rotterdam School of Management, 2020): groot aantal interessante onderwijscases, onder andere over Eosta (true pricing).
• TOM’s Shoes (Radcliffe-Thomas & Roncha, 2017), sociale enterprise die zoekt naar wat echt impact maken is. Inclusief toegevoegd rollenspel, waarmee studenten de periode tussen de twee delen van de casus kunnen naspelen. Studenten spelen dan deels de rollen in het bedrijf en deels een consultant die probeert om TOM’s verder te helpen.

• Light Up the World Peru (Nair & Parker, 2016, a en b): een sociale enterprise die goedkoop elektriciteit en licht in Peru wilt brengen en later wilt opschalen naar andere landen. O.a. discussies over hoe moeilijk het is om in een internationale context impact te maken
• Lookout: Visionary Entrepeneurship in a Digital World (Marton & Byrn, 2019): ngo wordt social enterprise die een platform van vrijwilligers en hulpbehoevende blinden hebben, maar zowel de blinden niet bereikt als niet wilt afwijken van haar oorspronkelijke doelgroep. inclusief toegevoegde rollen hieronder.

• The UN Global Compact: Advancing or Impeding Corporate Sustainability? (Rasche, 2018). Rondom een UN standaard die onder andere de vraag stelt of je soms met de duivel moet samenwerken om impact te maken.
• Smart Health: Negotiation with a Social Purpose (Lee & Liman, 2020, a en b): onderhandelingsrollenspel over een smart health startup en een social investor.
• Casus + Rollenspel rondom speeltoestellen (Van der Pluijm, 2019), over een organisatie die wil transformeren naar een duurzamer bedrijf, maar innovatiegeld voor van alles en nog wat wilt gaan gebruiken. Zie hieronder.

Simulatie

1. World Climate Simulation (Sterman et al, 2019): een simulatie van een klimaatconferentie, die vraagt om inlevingsvermogen en onderhandelen met partijen die ideologisch volledig anders zijn.
2. Eco-Ocean (Nissen et al, z.d.): een simulatie die het principe van de tragedie van de meenten illustreert.
3. Collapse (Erasmus Universiteit Erasmus X, 2022, video): een serious game waarin je systematisch moet nadenken hoe je veerkrachtige steden bouwt die bestand zijn tegen klimaatproblemen.

Andere relevante platformen over nieuwe economie, inclusief onderwijsinstellingen die hieraan werken

Binnen verschillende andere ondewijsinstellingen vindt praktijkonderzoek plaats naar nieuwe economische modellen, theorieën en praktijkvoorbeelden. Hieronder volgen een aantal voorbeelden van de velen waarin er in ons land gewerkt wordt aan nieuw economisch onderwijs.

1. Purpose Economy E-course: een platform dat door Thrive Institute is ontworpen om betekeniseconomie te integreren in het onderwijs, een economisch perspectief waarin geld een middel is om sociale en ecologische impact te maken. Bevat video’s met introductie in theorie, casuïstiek en een werkboek.
2. Centre of Expertise Brede welvaart en nieuw ondernemerschap (Avans Hogeschool): onderdeel van Avans Hogeschool dat praktijk en theorie verbindt in nieuwe inzichten rondom nieuw ondernemerschap, waaronder sociaal ondernemerschap en nieuwe marketing. Bevat theorie, modellen, maar ook podcasts en een film.
3. Reshaping Business Education (Haagse Hogeschool): Onderzoeksplatform dat zoekt naar nieuwe economische modellen en leermethoden voor een economie die deugt (sociaal rechtvaardige en ecologisch houdbare economie).
4. Our New Economy: denktank die onderzoek, onderwijs en praktijk aan elkaar verbindt en daarmee zoekt naar nieuwe initiatieven om verandering in het economisch onderwijs te bewerkstelligen.
5. Goldschmeding Foundation, met name hun Leiderschapsprojecten, financieren onderzoek naar hoe toekomstig leiderschap eruit ziet dat rekening houdt met wat zij een “menswaardige economie” noemen.